Bielsko-Biała

Pozycja „Bielsko”

   Schron jest elementem tzw. Pozycji Umocnionej Bielsko, wybudowanej w 1939 roku. Owa pozycja ma długość ok. 10 km i ciągnie się od masywu Klimczoka do doliny rzek Wapienica i Iłownica. Otacza miasto Bielsko-Biała od północy i zachodu. Prace budowlane w 1939 roku prowadziła Grupa Operacyjna „Bielsko”. Budowana pozycja miała być główną linią obrony tej Grupy Operacyjnej. Przygotowania obronne na odcinku bielskim prowadziła 21 Dywizja Piechoty Górskiej, a kierował nimi oficer 3 Pułku Strzelców Podhalańskich kpt. Stanisław Krach, któremu pomagał oficer saperów z Krakowa. 
  Skuteczna obrona Bielsko-Białej miała duże znaczenie strategiczne. W mieście znajdował się ważny węzeł komunikacyjny, zarówno drogowy, jak i kolejowy. Dlatego planowano wybudowanie 64 żelbetowych schronów bojowych typu polowego, zarówno jedno-, jak i dwustrzelnicowych. Oprócz tego planowano kilka obiektów mieszczących w sobie stanowiska działek ppanc., a także obiektów obserwacyjnych (mniej więcej 4 obiekty na 1 km pozycji obronnej). Oczywiście schrony były jedynie wsparciem rozbudowanych polowych pozycji obronnych.
   Budowę schronów rozpoczęto w kwietniu 1939 roku. Najwięcej wybudowano w lipcu i w sierpniu 1939 roku. Zakładanych w planie liczb nie udało się zrealizować. Wykonano jedynie 21 żelbetowych 21 schronów bojowych typu polowego dla broni maszynowej. Wybudowali je saperzy z 21 Dywizji Piechoty Górskiej. Pomagali także cywilni mieszkańcy Bielsko-Białej. Niemiecki wywiad posiadał pełne informacje o tej pozycji i znał jej siłę ognia.

Schron nr 19 (numeracja umowna)

   Jest to schron żelbetowy do ognia bocznego dwustronnego, tzw. skośny, położony nieopodal ul. Zawiłej, w dzielnicy Stare Bielsko, 329 metrów n.p.m. Posiada dwie strzelnice dla ckm (prawa jest strzelnicą depresyjną), dwie strzelnice obrony wejścia i zachowany nasyp czołowy. We wnętrzu można zauważyć pozostałości ościeżnicy z zawiasami i dwie wnęki: jedna na amunicję, druga na piec grzewczy. Grubość ścian schronu: lewa 120cm, prawa 120cm, czołowa 150cm, tylna 55cm, strop 145cm.

Schron jest w trakcie remontu. Jego zwiedzanie nie jest możliwe.

Schron znajduje się w Starym Bielsku (dzielica Bielsko-Białej) przy ulicy Zawiłej.